Suy mòn ở người ung thư: Khái niệm, tiêu chí chẩn đoán và cách khắc phục

Tình trạng suy mòn ở người ung thư xảy ra khi cơ thể bệnh nhân không được bổ sung đủ chất dinh dưỡng. Do bệnh ung thư liên quan mật thiết đến vấn đề suy dinh dưỡng protein – năng lượng, hoặc chỉ đơn thuần là suy dinh dưỡng sẽ dẫn đến dấu hiệu suy mòn. Do vậy, việc cải thiện tình trạng sụt cân và suy mòn cho bệnh nhân ung thư có tầm quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình điều trị.

Suy mòn là gì? Các tiêu chí chẩn đoán

Theo đó, suy mòn ở người ung thư là hội chứng có biểu hiện giảm khối lượng của cơ và xương, có thể hoặc không giảm khối lượng mỡ. Đặc biệt, tình trạng này không thể dựa vào dinh dưỡng thông thường để phục hồi hoàn toàn.

Thêm nữa, suy mòn cũng dẫn đến suy giảm chức năng của nhiều cơ quan và ảnh hưởng tới việc chữa trị ung thư. Cơ chế đặc trưng là cân bằng lượng protein, năng lượng được đưa vào so với tiêu thụ bị âm, do sự ảnh hưởng bởi 2 nguyên nhân:

• Biến đổi chuyển hóa do sự xuất hiện khối u, làm tiêu hao năng lượng nhiều hơn, tăng sự mất cơ và khối mỡ.
• Giảm lượng thức ăn vào do ảnh hưởng của phương pháp điều trị.

Hiện nay, suy mòn xảy ra ở bệnh nhân ung thư có một số các tiêu chí chẩn đoán như sau:

• Dấu hiệu bị sụt cân lớn hơn 5% trong 6 tháng vừa qua
• Hoặc chỉ số khối cơ thể BMI nhỏ hơn 20kg/m2 và bất kỳ dấu hiệu sụt cân lớn hơn 2%
• Hoặc giảm khối lượng cơ và xương, với nam nhỏ hơn 7,26kg/m2 và nữ nhỏ hơn 5,45kg/m2, kèm theo dấu hiệu sụt cân lớn hơn 2%

3 giai đoạn suy mòn gây ra bởi ung thư

Bên cạnh đó, suy mòn ở người ung thư thường sẽ có biểu hiện cụ thể trên lâm sàng trong giai đoạn đang tiến triển như sụt cân, mất khối cơ, hoạt động thể chất bị giảm,… Đó là các dấu hiệu được nhận diện như là tác động xấu gây ra bởi ung thư.

Mặt khác, trong giai đoạn suy mòn tiến triển mạnh mẽ, cơ hội để bệnh nhân phục hồi thành công không còn nhiều. Vì vậy, để theo dõi tình trạng cơ thể bệnh nhân một cách hiệu quả, y học hiện đại đã chia thành 3 giai đoạn suy mòn: tiền suy mòn, suy mòn thực sự và suy mòn trơ. Trong đó, việc điều trị sẽ hướng sự tập trung ở thời điểm đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.

• Trong giai đoạn đầu – Tiền suy mòn: người ung thư mới nhen nhóm dấu hiệu như chán ăn hay sụt cân không đáng kể (nhỏ hơn 5% thể trọng ban đầu), thường có khuynh hướng bỏ qua và không chăm sóc cẩn thận vì nghĩ rằng đó là các dấu hiệu mệt mỏi thông thường.
• Trong giai đoạn tiếp theo – Suy mòn thực sự: bệnh nhân thường xuyên chán ăn và sụt cân nhiều hơn (lớn hơn 5% thể trọng ban đầu), kèm theo chứng rối loạn chuyển hóa toàn thân.
• Trong giai đoạn cuối – Suy mòn trơ: cơ thể bệnh nhân suy kiệt, không đáp ứng tốt khi điều trị, sự sống còn kéo dài tối đa không quá 3 tháng.

Chế độ dinh dưỡng khắc phục và dự phòng suy mòn ở người ung thư

Suy mòn ở người ung thư thực sự nguy hiểm và ảnh hưởng tính mạng bệnh nhân. Vì vậy, việc nắm được nguyên tắc điều trị và lưu ý về chế độ dinh dưỡng là điều không thể bỏ qua.

Nguyên tắc điều trị suy mòn

Theo đó, cơ chế dẫn đến suy mòn sẽ bao gồm các yếu tố khác nhau. Vì thế, phác đồ điều trị tình trạng suy mòn cũng chính là phác đồ điều trị tổng hợp, dựa vào các yếu tố khác nhau.

Theo khuyến nghị từ ASPEN – Hiệp Hội Dinh dưỡng tiêu hóa Hoa Kỳ và ESPEN – Hiệp hội Dinh dưỡng tiêu hóa Châu Âu đều thống nhất rằng, điều trị suy mòn ở người ung thư là một mô hình đa trị liệu cụ thể như sau:

• Thành lập nhóm bệnh nhân ung thư cùng nhau điều trị
• Can thiệp sớm khối u
• Nâng cao nhận thức
• Tối ưu hóa kiểm soát khối u
• Hỗ trợ dinh dưỡng
• Luyện tập thể dục
• Thuốc chống viêm: NSAID, EPA
• Điều trị chống RL dị hóa, đồng hóa bất thường

3 khuyến cáo hỗ trợ chống suy mòn ở người ung thư

Qua 3 giai đoạn suy mòn, có thể thấy tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào đối với người bệnh, đặc biệt là tiến triển ngay từ lúc được chẩn đoán. Vì vậy, hãy tham khảo qua những khuyến cáo dưới đây để hỗ trợ ngăn ngừa suy mòn ở người ung thư.

Thứ nhất là tránh nhịn ăn, đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm có thể dẫn đến tình trạng xấu hơn cho người bệnh. Nhiều người thường áp dụng cách nhịn ăn hoặc chỉ ăn gạo lứt muối mè, với kết quả cho cơ thể gầy yếu đi giúp khối u không được nuôi dưỡng sẽ teo nhỏ lại. Hoặc cho bệnh nhân ăn uống bình thường và chỉ bồi bổ giai đoạn điều trị. Thế nhưng, những phương pháp trên vừa khiến thể trạng người bệnh xấu đi vừa tăng nguy cơ suy mòn tiến triển mạnh mẽ.

Thứ hai là có thời gian vận động hợp lý, sau điều trị thì bệnh nhân cũng cần tiếp tục bồi bổ để phục hồi sức khỏe, giúp cân nặng ổn định, cải thiện miễn dịch,… Do đó, hãy cho người bệnh tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và chất khoáng như rau củ quả. Khi cơ thể bệnh nhân đã dần được hồi phục, nên duy trì luyện tập thể thao như đi bộ hay đạp xe để tránh bị thừa cân. Có thể luyện tập trung bình 45 phút/lần với 3 lần/tuần.

Thứ ba là có chế độ dinh dưỡng đúng cách, người ung thư cần tăng cường bổ sung đạm (protein) nhằm thúc đẩy quá trình đồng hóa, giảm nguy cơ bị sụt cân và tăng khối nạc cho cơ thể. Nên ăn nhiều bữa trong một ngày khoảng từ 5-6 bữa. Tránh các món ăn chứa nhiều chất béo như đồ chiên xào hay món ăn sinh hơi, chẳng hạn như bắp cải, đậu, mít, dưa hấu, thức uống có ga,… Theo dõi và uống đủ lượng nước khoảng 8 ly/ngày với loại ly 250ml.

Hiện nay, khoa học đã chứng minh thêm tầm quan trọng và vai trò của EPA – Eicosapentaenoic acid là một loại axit béo omega-3 (thuộc nhóm PUFA). Với công dụng làm giảm thiểu sự sản xuất những chất có nguy cơ gây viêm, giảm thiểu rối loạn chuyển hóa do suy mòn ở người ung thư, giúp cải thiện chán ăn và ổn định cân nặng.

Theo đó, liều lượng EPA theo khuyến nghị từ ASPEN – Hiệp hội Dinh dưỡng và Chuyển hóa Hoa Kỳ là 2g/ngày. Đây là chất dinh dưỡng có dồi dào trong cá biển sâu như cá hồi, cá ngừ, cá tuyết,… Ngoài ra, để xây dựng chế độ dinh dưỡng lý tưởng và lâu dài để thực hiện trước – trong – sau khi điều trị ung thư thì có thể chọn các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung EPA chuyên biệt.

Chưa dừng lại đó, bệnh nhân ung thư cũng cần được chăm sóc dinh dưỡng bằng thực phẩm cao năng lượng chuyên biệt, chẳng hạn có thể tham khảo và lựa chọn Suppro – Súp Cao Năng Lượng hỗ trợ tăng cân và chống suy mòn ở người ung thư.

• Trong 01 gói Suppro cung cấp 125 Kcal.
• Giàu đạm quý BCAA và Arginine giúp tái tạo khối cơ.
• Dồi dào chất béo dễ hấp thu như MCT, MUPA, PUFA giúp bổ sung năng lượng, tăng sự hấp thu dinh dưỡng và giảm lượng cholesterol xấu.
• Sản phẩm súp dinh dưỡng dễ ăn và tiêu hóa phù hợp người ung thư khó nuốt, mệt mỏi.
• Tăng lượng kẽm hữu cơ giúp cải thiện vị giác, giúp người ung thư ăn ngon miệng.
• Tác động kép chống oxy hóa từ nhóm Sulfo+ và Curcumin, dọn dẹp các gốc tự do, ngăn sự phát triển khối u, tăng hệ miễn dịch và giảm tác dụng phụ khi điều trị.

Trên đây là những thông tin xoay quanh hội chứng suy mòn ở người ung thư được Suppro tổng hợp chi tiết. Qua bài viết, hy vọng bạn đã có được kiến thức hữu ích về chăm sóc ung thư và dinh dưỡng phục hồi tốt nhất.