Chăm sóc và tăng đường huyết sau phẫu thuật cho bệnh nhân

Tại sao lại tăng đường huyết sau phẫu thuật

Tình trạng tăng đường huyết trong phẫu thuật là phản ứng tự nhiên của cơ thể bệnh nhân, do vậy người bệnh cần nhiều năng lượng để vượt qua phản ứng này. Tuy nhiên trong cuộc nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên của Leuven ( Bỉ ) năm 2001 với hơn 1548 bệnh nhân. Số lượng bệnh nhân tham gia nghiên cứu này được chia làm 2 nhóm chính: 1 nhóm được kiểm soát đường huyết chặt chẽ với mục tiêu từ 4,4 – 6,1 mmol/L và nhóm còn là 10-11,1 mmol.L cho thấy tỷ lệ tử vong và biến chứng ở nhóm được kiểm soát đường huyết chặt chẽ giảm rõ rệt. 

Tại cuộc nghiên cứu của Leuven vào năm 2006 và nghiên cứu NICE -SUGAR năm 2009 cho thấy việc kiểm soát chặt chẽ đường huyết không làm thay đổi tỷ lệ biến chứng bao gồm: nhiễm trùng, suy thận,… thậm chí còn làm tăng tỷ lệ hạ đường huyết và nguy cơ tử vong cao hơn so với nhóm chứng (10-11,1 mmol/L) 

Từ những kết quả của các cuộc nghiên cứu khác nhau, việc kiểm soát đường huyết trong khoảng từ 4,4 -6,1mmol/L trong phẫu thuật cũng như trong việc hồi sức cho bệnh nhân không được khuyến cáo. Các Hiệp hội lớn như Hiệp hội các nhà Nội tiết lâm sàng Hoa Kỳ, Hội đái tháo đường Hoa Kỳ, Hội gây mê ngoại trú Hoa Kỳ thống nhất cũng khuyến cáo nên điều trị liệu pháp insulin tĩnh mạch đối với bệnh nhân có đường huyết >10 mmol/L (180 mg/dL).

Ngoài việc cần phải tăng đường huyết thì làm thế nào để tránh hạ đường huyết cũng là điều rất quan trọng, đặc biệt với bệnh nhân đang được kiểm soát lượng đường huyết với insulin. Các biểu hiện của hạ đường huyết thường khó nhận biết do bệnh nhân mới phẫu thuật thường sử dụng các biện pháp gây mê, an thần, giãn cơ,…. Việc kiểm soát lượng đường huyết nên được kiểm tra chủ động và định kỳ đối với những bệnh nhân sau phẫu thuật vẫn còn tác dụng phụ của  các loại thuốc sử dụng trong quá trình phẫu thuật.

Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân tăng đường huyết sau phẫu thuật

Chế độ dinh dưỡng đối với bệnh nhân sau khi phẫu thuật cần tăng đường huyết là vô cùng cần thiết. Nguyên tắc dinh dưỡng được chia làm hai loại chính đó là:

1. Giai đoạn nhịn ăn 

Trong giai đoạn nhịn ăn sau phẫu thuật này, bệnh nhân khi bị tăng đường huyết sẽ được kiểm soát bằng lượng insulin tiêm phía dưới da và được kiểm tra 2 giờ mỗi lần. 

Nên được truyền insulin tĩnh mạch đối với bệnh nhân có tình trạng tri giác không tỉnh táo hoặc cần chăm sóc tích cực. 

Chế độ insulin ở giai đoạn này nên gồm cả Insulin chậm ở tác dụng nền cả Insulin nhanh giúp điều chỉnh đường máu mao mạch khi nồng độ lớn hơn 10mmol/l. Cần tính toán thật kỹ liều insulin trên nền tảng có hay không đái tháo đường, các loại thuốc tiểu đường sử dụng,… Đối với những bệnh nhân không nuôi dưỡng bằng đường tiêu hóa hoặc ăn được ít nên sử dụng liều insulin chậm bắt đầu từ 0,2-0,25 đơn vị/kg/ngày. Đối với bệnh nhân có tình trạng tuổi tác cao hoặc có bệnh lý về thận nên giảm liều lượng insulin còn 1 nửa nhằm hạn chế nguy cơ hạ đường huyết.

2. Giai đoạn nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa

Đối với bệnh nhân tăng đường huyết sau phẫu thuật, để điều chỉnh lượng insulin tiết ra thì cần chia chế độ ăn làm 3 bữa chính.

Những thực phẩm được các chuyên gia khuyên dùng 

Tinh bột: Đây là nhóm chính giúp cung cấp cho cơ thể lượng glucose, để hạn chế tình trạng tăng đường huyết đột ngột các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên cám, các loại đỗ, khoai lang… 

Protein: Các acid béo Omega -3 trong Protein giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch. Các acid béo này có trong đạm từ cá hồi, cá trình, cá ngừ. Ngoài ra, người bệnh có thể bổ sung các loại đạm từ động vật như thịt bò, thịt trắng hay trong sữa. 

Chất béo: Lượng chất béo không bão hòa từ nhóm thực vật giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu. Có thể bổ sung các chất béo tốt này từ bơ, hạt, dầu đậu nành, ôliu,..

Ngoài ra, bệnh nhân nên ăn các sản phẩm có GI thấp, chứa chất xơ FOS, kẽm và một số sản phẩm có chứa một số nhóm chất có khả năng chống viêm như Nano Curcumin…

Nano Curcumin là hoạt chất sinh học chiết xuất từ nghệ giúp người bệnh phòng chống ung thư bằng cách ức chế các gen sinh ung thư và tăng cường sản sinh các gen ức chế khối u. Đồng thời còn điều trị viêm loét dạ dày, cải thiện chứng khó tiêu,…

Những thực phẩm nên tránh

Đường: Nhóm đường đơn hàm lượng cao khiến bệnh nhân đột ngột tăng đường máu trong mao mạch. Một số thực phẩm chứa nhiều nhóm chất này bao gồm: bánh kẹo, hoa quả ngọt, bánh mì trắng,..

Chất béo Trans: Chất béo Trans có nhiều trong bánh nướng, bơ thực vật là loại chất béo bão hòa, khiến người bệnh dễ mắc phải nguy cơ tăng đường huyết.

Cholesterol: Người bệnh được khuyến cáo không nên tiêu thụ quá 200mg cholesterol/ ngày. Hàm lượng cholesterol có nhiều trong một số thực phẩm chủ yếu sau: sữa giàu chất béo, gan, các loại nội tạng, protein động vật giàu chất béo, lòng đỏ trứng,…

Trên đây là một số thông tin về cách chăm sóc và tăng đường huyết sau phẫu thuật cho bệnh nhân. Hy vọng bài viết trên đã đem lại nhiều thông tin bổ ích với bạn. Cùng theo dõi Suppro để cập nhập những thông tin chăm sóc sức khỏe mới nhân cho bản thân và cho chính gia đình của mình nhé!